Gottfried Huppertz, de componist van de Potemkinfilm en van de Heilige Berg, heeft ook voor de muziek van Metropolis gezorgd. In het programma vind ik zijn portret; op het oog nog een jonge man en als dat oog me niet bedriegt, dan ligt er bij leven en welzijn voor Huppertz ongetwijfeld nog een schone toekomst weggelegd. Want zijn Metropolismuziek lijkt mij een vooruitgang. Huppertz heeft ook reeds in de eerstgenoemde composities getoond het sentiment te bezitten voor goede bioscoopmuziek. Het onrustig steeds maar voortsnellende, aan de film eigen, wordt in zijn muziek teruggevonden, terwijl hij tevens de gave heeft de stemming, welke uit het filmbeeld tot de toeschouwer spreekt, te kleuren, te illustreren met zijn muziek. Die eigenschappen treden in zijn Metropolismuziek echter nog sterker naar voren. De sterke contrasten van de film geven hem trouwens aanleiding tot scherper contrastering en toen ik de vertoning van het werk bijwoonde, heb ik met onverzwakte belangstelling de muziek gevolgd. Zij draagt ook ditmaal een zeer modern karakter met haar grondmotieven, haar dissonanten, haar klankeffecten.

In het bijzonder ben ik getroffen door de muzikale illustratie van de ondergrondse arbeid door de dreunende herhaling van hetzelfde motief in afwisselende toonaard, zodat de toeschouwer het karakter van geestdodende eentonigheid van het afschuwelijke bestaan onder de aardbodem wordt gesuggereerd. En dat, nadat luchtig geritmiseerde muziek even te voren het vrolijk leventje in de Eeuwige Tuinen heeft geïllustreerd. Als dan daarna Maria in de Catacomben de arbeiders, die zo terecht over hun afschuwelijk lot morren, tot berusting en geduld vermaant, klinkt liefelijke religieuze muziek door de zaal, om straks door de dreigende klanken van het "Dies Irae" bij de torenbouw van Babel gevolgd te worden. 't Is maar een enkele greep, welke ik hier doe uit Huppertz' compositie, maar ik vind het ganse werk bij eerste aanhoren zo knap en muzikaal, dat ik belangstellend ben naar het tweede deel.

Uit de aard der zaak kan ik niet beoordelen, hoe in Asta Huppertz's muziek wordt gegeven, of er veel aan verfatsoeneerd is geworden, of er coupures zijn aangebracht enz., maar wel mag ik de kapelmeester, de heer Jaap Wolf, hulde brengen voor de knap handige wijze, waarop hij de muzikale illustratie der film leidt, zodat het verband niet wordt verbroken. Alleen zou het orkest er bij winnen, als de strijkers wat versterking kregen. Dat viel trouwens bijzonder op bij de ouverture Fingalshöhle van Mendelssohn, waarmee de heer Wolf de avond opende.

De muziek bij het tweede gedeelte van de Metropolisfilm, die in Asta wordt vertoond, staat uit de aard der zaak op hetzelfde plan als die van het eerste deel. Gottfried Huppertz doet zich ook hierin kennen als een componist van moderne aard met Wagneriaanse inslag. Zijn soms sterk sprekende motieven heeft hij met virtuositeit bewerkt en handig heeft hij bij de opstand van de arbeiders de Marseillaise, doch met schrille dissonant, er in gevoegd. Wat mij ditmaal nog meer dan bij het eerste deel trof, was de suggestieve kracht, gelegen in de herhaling van een muzikale vorm. Het geeft een soort van obsessie bij een toneel als de overstroming of bij het te hoop lopen der opstandige arbeiders altijd maar weer het zelfde, zich aan de hoorder opdringende motief te horen en ik ben overtuigd, dat zonder de muziek die taferelen niet zulk een indruk op de toeschouwers zouden gemaakt hebben. Na de hulde, die ik na het eerste gedeelte de bekwame componist heb gebracht, zal ik het bij deze enkele regels laten. Onder zijn nieuwe dirigent, de heer Gerrit van Weezel, heeft het orkest de partituur weer zeer lofwaardig gespeeld.